Veel consumenten zijn niet op de hoogte van de betekenis van het vinkje, zo blijkt uit onderzoek van de consumentenbond.
Ik kan dat wel begrijpen, want kijk eens op producten waar het vinkje opstaat. Er zijn 2 kleuren, blauw en groen.
Groen is voor de gezondere basisproducten, blauw voor minder gezonde producten die we niet te vaak zouden moeten eten. Het komt erop neer dat een product met een blauw vinkje het meest "gezonde" product is binnen een ongezondere productgroep.Het is zeer verwarrend, er zijn namelijk ook producten waar het vinkje in zwart wit op staat. Hoe moet je het dan weten wat de keuze inhoud? Zeker gezien het blauwe en groene vinkje al voor genoeg verwarring zorgt. Hoezo een betere keuze dan? Mag je dat als consument allemaal zelf gaan uitzoeken?
 |
In 2011 heb ik zelf al eens onderzoek gedaan naar het wel en wee van voedsellogo's en hier een essay overgeschreven voor een schoolvak. Bekijk het essay Bewust Ongezond
Tijdens mijn afstuderen heb ik onderzoek gedaan naar onder andere trends en ontwikkelingen binnen voeding. Weer kwam hierbij het vinkje om de hoek kijken. Tijdens het onderzoeken en informatie vergaren, ontstond er voor mij eigenlijk meer onduidelijkheid dan duidelijkheid. Wat mij ook opviel is dat zo'n beetje elke campagne met betrekking tot het gezonder laten eten van mensen, allemaal bij het Voedingcentrum vandaan komt. De bewuste schoolkantine, lastpakken, de schijf van vijf en tot voor kort ook het vinkje. Het benauwd mij eigenlijk een beetje dat alles wat er voor moet zorgen dat wij goed en gezond eten, bij 1 instantie vandaan komt. Een soort van monopolie op hoe wij moeten eten blijkbaar.
De vinkjesstichting ziet alle producten waar een groen of blauw vinkje opstaat als een gezondere oplossing. Dat hele vinkjes gedoe is de grootste onzin die er bestaat wan t het schept alleen maar meer verwarring en is een mooie promotor van dure A-merken en light troep met zoetstoffen en andere vervangende ingrediënten om een product zo veel mogelijk in de buurt te laten komen van het "slechte" broertje of zusje. Yay lekker, "mayonaise" met xanathangom en zoetstoffen. Super gezond natuurlijk. NOT Maar ja geen slechte vetten en suiker meer, daar gaat het namelijk blijkbaar als enige punt om.
Wil je als merk in aanmerking komen om een vinkje op je product te hebben, dan moet het wel aan allerlei voorwaarden voldoen. Deze voorwaarden staan hier. Daar komt dan ook nog bij dat het vinkje geld kost, niet weinig ook. Er zijn tarieven opgesteld voor het vinkje, deze vind je hier. aangezien Ik kies bewust een stichting is mogen zij geen winst maken dus wordt het te innen geld als contributie benoemd.
Bijna alles wat met onze voeding te maken heeft, waarbij instanties en stichtingen die ons daar in zouden moeten adviseren, zitten allemaal aan elkaar vast.
Zoek je naar informatie over het vinkje, dan kom je bij de ik kies bewust stichting uit, die op haar beurt weer een lijn heeft met het Voedingscentrum en Unilever. Eigenlijk wilde ik wel langsgaan om opheldering te gaan vragen bij het voedingscentrum en in contact te komen met de ik kies bewust stichting.
Verbaasd was ik er over dat zowel Unilever als de stichting ik kies bewust, op het zelfde adres zitten. Zij zitten beide in Rotterdam aan de Nassaukade 5. Dat betekent, naar mijn idee, dat een groot A-merken bedrijf samen met een keurmerk wat bedoeld moet zijn voor gezond gaan eten, veel te bepalen en te zeggen hebben. Hoe onafhankelijk is dit keurmerk dan nog?
Wat mij bij het Voedingscentrum vooral opviel, is dat bij praktisch geen van de artikelen en onderzoeken een bronvermelding is weergegeven. Dit onder grofweg gezegd het motto: de consument snapt al die wetenschappelijke onderzoeken toch niet. Oftewel: "neem maar gewoon aan dat wat wij opschrijven en zeggen het beste is. U moet vooral wel geloven dat wij compleet onafhankelijk zijn en nooit met een vingertje wijzen of u iets willen opdringen"
Zoals in deze een uitzending van de keuringsdienst van waarde uit 2008, aan het licht kwam dat bedrijven moeten betalen om het vinkje op hun product te mogen zetten, is het vinkje in mijn beleving niets meer dan een extra reclame voor voornamelijk Unilever merken.
Het betekent ook dat al sinds 2008 er onduidelijk is over de bedoeling van het vinkje. Dat is onderhand 8 jaar. Een lange tijd. In deze 8 jaar had men misschien ook kunnen bedenken dat het tijd wordt voor een logo wat wel duidelijk is en uitdraagt wat het moet doen. Informeren over de hoeveelheid stoffen die erin zitten en of het product daardoor goed of minder goed voor je is.
Het vinkje is gekoppeld aan de schijf van vijf. Deze schijf is sinds begin 2016 veranderd en heeft nieuwe richtlijnen. Daarbij zegt het Voedingscentrum nu het volgende over het vinkje:
"De criteria die stichting Ik Kies Bewust gebruikt, waren geharmoniseerd met de oude richtlijnen van het Voedingscentrum. Het Voedingscentrum heeft sinds maart 2016 nieuwe Richtlijnen Schijf van Vijf. De richtlijnen zijn nu dusdanig anders dat de criteria voor Het Vinkje en de richtlijnen van het Voedingscentrum niet meer met elkaar geharmoniseerd zijn."(bron: http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/Vinkje.aspx)
Ik denk dat het nu wel de tijd is om met een nieuw keurmerk te komen wat dan ook echt onafhankelijk is en waarbij geen enkele instantie of stichting het voor het zeggen heeft. Dan zijn we na bijna een decennium eindelijk van het vinkjesgedoe af. Al zal er vast wel weer iets nieuws komen wat voor verwarring zorgt.
